Hoe krijgen we iemand in beweging?

Of kunnen we ons beter afvragen: wat beweegt iemand?

Hemmie zit met gesloten ogen op de bank in de huiskamer. Een vertrouwd gezicht. Het is zijn manier om visuele ‘herrie’ en auditieve prikkels om hem heen hanteerbaar te maken. De wereld versnelt, maar Hemmie vertraagt.

Hemmie zit met gesloten ogen op de bank in de huiskamer. Een vertrouwd gezicht. Het is zijn manier om visuele ‘herrie’ en auditieve prikkels om hem heen hanteerbaar te maken. De wereld versnelt, maar Hemmie vertraagt. Elke dag een beetje meer. Zacht zet ik mijn muziekattributen klaar. En zacht neurie ik wat voor me uit om m’n aanwezigheid kenbaar te maken.

Een vrijwilligster komt binnen. Ze loopt naar Hemmie toe, maakt voorzichtig contact en vraagt of hij meegaat naar bewegen-met-plezier. Maar Hemmie blijft onbeweeglijk zitten en schudt alleen minimaal met zijn hoofd ten teken dat hij niet meegaat.

De vrijwilligster probeert het nog een keer: “Gaat u met me mee? Er is bewegen-met-plezier beneden”. Hemmie opent zijn ogen op een kiertje en kijkt haar aan. De vrijwilligster herhaalt de vraag met flink meer volume. Hemmie deinst terug. Hij schudt nee en zegt dat hij zich niet lekker voelt. Hij doet zijn ogen weer dicht.

De vrijwilligster loopt om hulp zoekend naar een verzorgende. “Hemmie wil niet mee”. De verzorgende reageert meedenkend: “Probeer het nog één keer en anders laat maar. Er komt nu ook muziek in de huiskamer. Dan kan Hemmie daarbij aansluiten als hij wil”.

De vrijwilligster loopt opnieuw naar Hemmie. “Gaat u mee naar bewegen-met-plezier? Het is leúk en gezónd”, enthousiasmeert ze. “NEE!” zegt Hemmie nu fel en kijkt haar met vlammende ogen aan. De vrijwilligster druipt af. Zónder Hemmie die bewegingloos maar furieus blijft zitten.

Nou weet ik dat handelen met voorkennis verboden is. Alleen in dit geval doe ik er mijn voordeel mee. Ik ken Hemmie namelijk van de observatie-afdeling waar hij vijf maanden heeft gewoond. En uit die tijd weet ik dat hij een groot fan is van Wim Sonneveld.

Ik kijk in zijn vlammende ogen, ga half naast hem op de bank zitten en vraag: “Dag Hemmie, zal ik ‘Het dorp’ voor u zingen?” en noem aansluitend de naam van de legendarische cabaretier. Dan wacht ik. Hemmie laat mijn voorstel tot zich doordringen, neemt de tijd, kijkt me stil aan en knikt dan langzaam.

Zacht maar duidelijk zet ik het lied vol nostalgie in. Terwijl ik zing, zie ik dat Hemmie zijn ogen weer gesloten heeft, maar ieder woord hoort en diep tot zich laat doordringen. Zijn gezicht wordt ontspannen en hij begint spontaan instemmend te knikken.

Als het lied is afgelopen, steekt hij zijn duim omhoog. We gaan meteen door met een andere gouwe ouwe van Wim Sonneveld. Alle medebewoners in de huiskamer zingen de steeds terugkerende zin mee. Met onderling grijnzen en knipogen. ‘Zo heerlijk rustig, ja ja’. Hemmie zingt niet mee. Met zijn ogen dicht luistert hij weer intens naar de woorden. Dan zie ik nog iets. Zijn rechterhand gaat een klein stukje omhoog en beweegt als vanzelf mee in de maat van de muziek. Alsmaar krachtiger met steeds flinkere zwaaien naar links en naar rechts. Aan het eind van het lied slaat Hemmie als een volleerd dirigent af met zijn duim- en wijsvinger in een zijwaartse lijn. Ik gehoorzaam onmiddellijk en eindig de eindklank volledig synchroon met zijn afslaande beweging. Hemmie kijkt me vol aan en knikt dan tevreden.

We schakelen naar Toon Hermans. Nu begint Hemmie óók te glimlachen en iedere keer als de tekst “vierentwintig rozen voor jou” klinkt, steekt Hemmie me met een galant gebaar een hele bos denkbeeldige bloemen toe. Zeer vereerd ontvang ik al zijn giften. Zo wordt er drie kwartier alom geglimlacht en genoten. Hemmie straalt.

We zijn niet van onze plek geweest, maar de activiteit bewegen-met-plezier heeft vanochtend een nieuwe variant gekregen. Helemaal van binnenuit.