Jerry is 55 en heeft de ziekte van Huntington. Alles aan hem beweegt met grote, onverwachte uithalen. Vanwege zijn abrupte motoriek wordt hij nog maar mondjesmaat aangeraakt. Iedereen blijft op gepaste afstand om geen onverwachte zwieperd te krijgen.
Jerry is 55 en heeft de ziekte van Huntington. Alles aan hem beweegt met grote, onverwachte uithalen. Vanwege zijn abrupte motoriek wordt hij nog maar mondjesmaat aangeraakt. Iedereen blijft op gepaste afstand om geen onverwachte zwieperd te krijgen. Terwijl een schouderklopje, een omhelzing, een kus, een aai, een aanraking met respect voor grenzen juist zo’n belangrijk communicatiemiddel is en bovendien voor een oxytocine-boost zorgt.
Nu heeft de ene mens meer behoefte aan tactiele uitwisseling dan de ander. Jerry mist het lichamelijk contact en blijft het zo veel mogelijk opzoeken. Zo wil hij bij begroetingen graag een hand geven. De eerste keer dat ik hem zag, liep dat volledig spaak. Ik stak mijn hand uit, maar heb de zijne nooit ontmoet. Die vloog alle kanten uit. En ik kreeg hem ondanks een aantal pogingen beiderzijds niet ‘te pakken’.
Vorige week ging het nog verder mis. Jerry probeerde vanuit de rolstoel op te staan om me te begroeten, maar belandde vanuit staande positie half in de rolstoel en vandaaruit met een smak op de grond. Daar lag ie, languit. En lang is ie. Dus hij lag hééééééél languit. Met zijn totale lijf rondzwaaiend en op en neer zwiepend.
Intuïtief reikte ik mijn beide handen, kruiselings. En op dat ogenblik gebeurde er iets bijzonders. Hij pakte ze zonder aarzelen of zwenkingen stevig beet. Alleen lukte het ons niet om hem weer tot staan te brengen. Halverwege iedere poging rolde hij zijwaarts om en ik erbij. We kregen de slappe lach, in potsierlijke houdingen, maar wel hand in hand, kruiselings.
Pas later besefte ik hoe opmerkelijk het was dat hij zonder misgrijpen mijn handen vastpakte, trefzeker en vol vertrouwen. Wat gebeurde er nou eigenlijk? Kruiselings maakt dat je over je eigen verticale middellijn gaat, een denkbeeldige lijn die de linkerkant van je lichaam scheidt van je rechterkant. Een kruiselingse beweging laat hersenhelften samenwerken. En als je tegenover elkaar zit, gebeurt er nog iets bijzonders, namelijk iets met je ik-bewustzijn. Jouw links is rechts voor de ander en vice versa. Ook daar wordt een cruciale lijn doorkruist. Hoe het werkt, weet ik nog steeds niet precies. Wél zag ik de uitwerking in de praktijk.
Vandaag is er geen valpartij. We zitten tegenover elkaar, Jerry in de rolstoel, ik op een kruk. Ik reik hem weer beide handen, kruiselings. Ook nu pakt hij ze zonder motorische omzwervingen beet. “It’s raining men” klinkt uit de geluidsbox en samen dansen onze armen op het ritme van de muziek. Heel soms beweegt alles soepel mee en ontspannen Jerry’s spieren. Binnen een paar seconden verkrampt hij weer en harken we met stijve molenwieken door de ruimte. Om daarna weer terug te keren naar souplesse. Het patroon wisselt zich af: momenten van ontspanning en momenten van verkramping.
De handendans geeft een gevoel van connectie, letterlijk en figuurlijk. Via onze kruiselingse handen is er een gevoel van verbinding: stevig en trefzeker. Langzaamaan regent het geen mannen meer, maar ontstaat er wel een oxytocine-buitje.